Osobowość nauczyciela
Kierunki badań osobowości nauczyciela:
-
Ocena osobowości nauczyciela – próba rozstrzygnięcia, czy w procesie dydaktyczno - wychowawczym ważniejszą rolę odgrywa osobowość czy umiejętności zawodowe.
-
Style postępowania wychowawcy wobec uczniów – dwa przeciwstawne style: demokratyczny i autokratyczny i ich zależności w stosunku do motywacji.
-
Poszukiwanie zależności między cechami osobowości a rezultatami uzyskiwanymi przez uczniów – przyjęto pogląd, że wartości właściwości osobowych nauczyciela należy oceniać w konfrontacji z terenem jego działalności czy wychowankami.
-
Struktury poznawcze osobowości – analiza od strony istniejących w psychice nauczyciela kategorii i wymiarów spostrzegania, charakteryzowania i oceniania uczniów (osiągnięcia szkolne, posłuszeństwo i uspołecznienie).
-
Postawy wobec uczniów:
-
Podejście „nadawczo – opiekuńcze” - polega na sztywnym sposobie ustosunkowania wobec uczniów (presja wychowawcza; szkoła jako instytucja autokratyczna).
-
Podejście „humanistyczne” - eksponuje samodyscyplinę ucznia, indywidualny rozwój, dla nauczyciela – inspiracja, motywacja.
-
Emocjonalny stosunek do uczniów.
Trzy układy związków wg Zaborowskiego:
-
Wzajemnej życzliwości – nauczyciel darzy uczniów szacunkiem, sympatią, uczniowie zaś odzwierciedlają to uczucie.
-
Konfliktowy – wzajemne postawy negatywne; wynika on z tego, że nauczyciel nie lubi uczniów, traktuje ich niechętnie, czasem wrogo, więc i oni odwzajemniają się tym samym.
-
Neutralny – postawy względnie obojętne; postawa nieczuła utrudnia powstanie silniejszej motywacji do nauki i przestrzegania dyscypliny szkolnej.
Style kierowania grupą:
-
Autokrata:
-
surowy autokrata – wymaga bezwzględnego posłuszeństwa, osoba dominująca, władcza
-
życzliwy autokrata – nie uświadamia sobie tego, że jest autokratą, narzuca własny styl pracy
-
Demokrata – partnerstwo, nie narzuca własnego zdania, żyje problemami grupy.
-
Liberał – jest niezdecydowany, niepewny, podejmuje działanie kiedy jest to konieczne.