Pedeutologia - geneza
Pedeutologia – pajdeutes – nauczyciel, logos – słowa, wiedza.
Wg Okonia:
Pedeutologia – usamodzielniający się dział pedagogiki, którego przedmiotem są zagadnienia dotyczące nauczycieli, jak osobowość nauczyciela, dobór kandydatów do zawodu nauczycielskiego, kształcenie i doskonalenie nauczycieli, ich praca zawodowa.
Pedeutologia – obszar interdyscyplinarny, subdyscyplina pedagogiki powstała w wyniku intensywnego rozwoju szkoły, domagającego się wiedzy o nauczycielu, jego kształcenia i doskonalenia.
Kierunki badań pedeutologicznych:
-
historyczno – porównawcze (kształcenie i dziejowy rozwój zawodu nauczyciela)
-
psychologiczno – pedagogiczne (dotyczą badań nad osobowością, postawy, stosunki personalne)
-
socjologiczno – pedagogiczne (dotyczy badań nad nauczycielstwem jako grupą społeczną; status, rola, funkcje nauczyciela w środowisku lokalnym)
-
komparatystyczne (porównania z innymi krajami, tendencje rozwojowe)
-
podejmujące problemy szczegółowe (dotyczące efektywności pracy)
Wg Kwaśnicy:
Kształcenie – wyposażanie kandydatów na nauczycieli w pełne kwalifikacje zawodowe.
Dokształcanie nauczycieli – uzupełnianie tych kwalifikacji prowadzące do pełnego przygotowania zawodowego.
Doskonalenie nauczycieli – dostarczenie nauczycielom wiedzy i takich umiejętności, które pozwolą wzbogacić pełne kwalifikacje i wykroczyć poza nie.
Współczesne znaczenia pojęcia pedeutologia:
-
Jako nauka – odwołuje się do ontologii badanego przedmiotu i z niej wyprowadza własną metodę badawczą. Metoda jest funkcją problemu i właściwości ontycznych przedmiotu badań.
-
Relacyjność – nauczyciel zawsze pozostaje w określonej relacji z uczniem jako podmiotem wychowania; poza tym układem nauczyciel jako przedmiot badań nie istnieje:
monolog – uczeń pełni rolę słuchacza, nauczyciel - władca, autokrata
dialog – uczeń i nauczyciel zajmują pozycje na przeciwko siebie, są partnerami
dialogiczność – nauczyciel i uczeń obok siebie, współbycie, partnerstwo
-
Oporność – wobec parametrów i wskaźników liczbowych (należy je rozpatrywać w kategoriach np. obserwacji wnętrza).
-
Potencjalność – nauczyciel jest wiecznym uczniem (dobór i wybór własnej orientacji życiowej).
-
Nieprzewidywalność – zachowania nie da się w pełni wytłumaczyć.
-
Istnienie w zawieszeniu – ciągłe dylematy np. dyscyplina czy luz.
-
Jako refleksja filozoficzna – nawiązuje do źródeł wywodzących się z filozoficznych pytań o człowieka i jego miejsce w świecie.
-
Jako wiedza o nauczycielu – wiedzę określa jako zespół przekonań i przeświadczeń zobiektywizowanych i utrwalonych w społecznej świadomości.